Komańcza | |
KOMAŃCZA. Miejsce ważne dla historii Polski Cerkwie i kościoły wśród lasów, gór i rezerwatów
Szerokość geograficzna 4920\'16.5''N Długość geograficzna 22 4\'20.7''E
Gmina Komańcza jest trzecią gminą pod względem wielkości w Polsce. W jej skład wchodzi 14 sołectw i jedno osiedle. Siedzibą władz jest Komańcza Leży w południowej części województwa podkarpackiego na styku Beskidu Niskiego i Bieszczad. Na powierzchni liczącej 45,5 tys. ha zamieszkuje ok. 5,5 tys. mieszkańców. Granice gminy wyznaczają od południa granica państwa ze Słowacją, od wschodu z gminą Cisna, od północnego-wschodu z gmina Baligród i Zagórz natomiast od północy z gminami Bukowsko i Rymanów, a od zachodu z gmina Dukla. Posiada sprzyjające warunki dla rozwoju turystyki, ponieważ leży w regionie o niskim poziomie uprzemysłowienia i urbanizacji. Gmina Komańcza od kilku lat aktywnie rozwija współpracę polsko-słowacką w zakresie kultury, sportu, straży pożarnych oraz „wymiany młodzieży”. Organizowane są cyklicznie wspólne imprezy kulturalne, spotkania, zawody i rozgrywki sportowe W latach międzywojennych Komańcza stała się bardzo atrakcyjną wsią letniskową, o czym świadczą drewniane pensjonaty. Do dzisiaj możemy odwiedzić zachowane jedynie dwa z nich: Klasztor Sióstr Nazaretanek oraz schronisko turystyczne PTTK. Powierzchnia gminy zalesiona jest w 74 proc. Na jej terenie znajdują się dwa parki krajobrazowe. Pierwszy z nich to Park Ciśniańsko-Wetliński o pow. - „Zwiezło” - Jeziorka Duszatyńskie (najliczniej odwiedzany rezerwat w Bieszczadach) o pow. 2, - „Przełom” Osławy pod Duszatynem o pow. - „Źródliska Jasiołki” o pow. - „Przełom Osławy pod Mokrem” o pow. 142,79 ha Znajduje się tu również 11 pomników przyrody, w tym 2 nieożywionej. Wyróżniamy również dwa obszary chronionego krajobrazu: „Wschodniobeskidzki Obszar Chronionego krajobrazu” i „Obszar Chronionego Krajobrazu Beskidu Niskiego”. Część gminy objęta jest Europejską Siecią Ekologiczna zwaną Natura 2000. Do obszarów owej Sieci Ekologicznej zaliczamy: - „Beskid Niski” o powierzchni. - „Bieszczady” -powierzchnia - „Ostoja Jaśliska”, której powierzchnia zajmuje 29279,04 ha. Na terenie gminy znajduje się bogactwo wód mineralnych. Tworzywo lecznicze stanowią wody wodoro-węglowo-sodowo-siarczkowe. Ponadto cała gmina Komańcza od 1990 r. zaliczona jest do kategorii gmin ekologicznych. Teren gminy podobnie, jak całe Bieszczady, stanowi część Karpat Zewnętrznych, które są zbudowane z tak zwanego fliszu karpackiego. Inaczej mówiąc skał osadowych powstałych na dnie zbiornika morskiego (geosynkliny) – zwanego Oceanem Tetydy. Ocean ten zalewał te tereny przez około 100 mln lat. Teren Bieszczad obejmuje płaszczowina dukielska i śląska. Granica między nimi przebiega od przełęczy Beskid przez Wołosate, Ustrzyki Górne, Wetlinę, Cisnę i Jabłonki. Pasmo graniczne i Wysoki Dział wchodzą w skład płaszczowiny dukielskie. Świat roślinny i zwierzęcy terenu gminy Komańcza jest charakterystyczny dla Karpat Wschodnich, czyli Bieszczad. Niezwykle bogaty jest tu świat zwierząt. Wśród dzikich leśnych ostępów żyją niedźwiedzie, wilki, lisy, bobry, żubry, rysie, żbiki, wydry, sarny, jelenie, dziki. Z mniejszych ssaków teren ten zamieszkują takie zwierzaki jak borsuki, tchórze, kuny, łasice, wiewiórki. Spotkać tu można również czarnego bociana, orlika krzykliwego, czaple, dzikie kaczki i gęsi ale przede wszystkim orła przedniego i puchacza. Szczególnym miejscem dla historii Polski XX wieku w Komańczy jest Klasztor Sióstr Nazaretanek, miejsce internowania Prymasa 1000-lecia Stefana Wyszyńskiego. Tu kilkakrotnie przebywał ks. Karol Wojtyła, późniejszy Papież Jan Paweł II. W Komańczy znajduje się również mini muzeum strojów ludowych, które prowadzone jest przez panią Darię Boiwkę. Elementem pejzażu kulturowego Gminy Komańcza są XIX wieczne cerkwie i kapliczki łemkowskie. Zwiedzać je możemy w Wisłoku Wielkim, Komańczy, Radoszycach, Smolniku, Rzepedziu, Turzańsku, Szczawnem. W miejscowości Komańcza są dwie. Pierwsza to wierna rekonstrukcja cerkwi z XIX wieku, która w latach sześćdziesiątych przekazana została wyznawcom prawosławia (spłonęła 13 września 2006 r.), druga to współczesna cerkiew greckokatolicka z przeniesionymi elementami cerkwi z Dudyniec. Nagromadzenie wielu miejsc godnych zwiedzenia zaowocowało powstaniem ścieżki dydaktycznej przyrodniczo-historycznej po Komańczy. Trasa ścieżki liczy Przez teren gminy przebiegają również liczne szlaki turystyczne np. „Szlak Ikon doliną Osławy", „Szlak Architektury Drewnianej", oraz Transgraniczna Trasa Rowerowa, która przez przejście graniczne w Radoszycach łączy Polskę ze Słowacją. Dopełnieniem atrakcji turystycznych gminy Komańcza jest kursująca w okresie letnim z Majdanu do Woli Michowej Bieszczadzka Kolejka Leśna. Dzięki staraniom samorządu gminy oraz Fundacji Bieszczadzkiej Kolejki Leśnej w 2009 roku został przywrócony do użytku kolejny odcinek trasy z Woli Mchowej do Łupkowa. W ostatnich latach na terenie gminy dynamicznie rozwija się baza turystyczna. Ośrodki wypoczynkowe, pensjonaty, schroniska oraz około 40 gospodarstw agroturystycznych proponują atrakcyjną i różnorodną ofertę turystyczną. W okresie letnim można skorzystać z jazdy konnej, przejażdżki dyliżansem, a w zimie z kuligów, psich zaprzęgów, jazdy na nartach oraz z naturalnych stoków saneczkowych. Źródło: Urząd Gminy w Komańczy |
Opracował: | Agata Bałchan / ZETO-Rzeszów |