Łysa Góra – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim w powiecie jasielskim w gminie Nowy Żmigród. Łysa Góra liczy obecnie 681 mieszkańców (2007). We wsi zachowało się część starych chat, jednak współcześnie przeważa tu nowa zabudowa. W miejscowości znajdują się: dom ludowy, siedziba Ochotniczej Straży Pożarnej, szkoła podstawowa, kościół oraz cmentarz.
Nazwa wsi wzięła się od miana znajdującego się na południowy zachód od niej wzniesienia. Określenie "Łysa Góra" oznacza niezalesioną, porośniętą trawą górę.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Położenie
Miejscowość znajduje się w odległości 4,5 kilometra od Nowego Żmigrodu oraz 8 kilometrów od Dukli. Osada znajduje się przy drodze i na północ od niej pomiędzy tymi dwoma miejscowościami. Dojechać do niej można również drogą lokalną ze Starego Żmigrodu (2 kilometry). Od strony południowej nad wsią wznoszą się wzniesienia Łysej Góry, z odsłoniętą widokową kulminacją, i Polany (651 m). Na wschód od zabudowy górnej części wsi znajduje się widokowe wzniesienie (527 m). Miejscowość leży na wysokości 420-641 metrów n.p.m. Przepływa przez nią potok Niegłoszcz.
Historia
Łysa Góra istniała prawdopodobnie już w XIV wieku, chociaż najstarszy dokument wymieniający jej nazwę pochodzi z 1490 roku. Wieś, będąca własnością Bogoriów, Wojszyków, Stadnickich, dzieliła w swej historii losy dóbr tych rodów. Z rejestrów podatkowych wynika, że w 1581 stanowiła własność lub była we władaniu Tarnowskich.
Łysa Góra często była niszczona podczas napadów zbójeckich, podobnie jak sąsiedni Stary Żmigród. Przez lata beskidnicy zrabowali we wsi ponad 120 sztuk bydła i koni. Duże ciężary osada ponosiła też w czasie działalności konfederancji barskiej, a także podczas zaborów. U schyłku XIX wieku zamieszkana była przez 703 osoby.
Cmentarz wojenny nr 9 w Łysej Górze, widok współczesny
W czasie pierwszej wojny światowej, pomiędzy grudniem 1914 a majem 1915, miały tu miejsce walki między wojskami rosyjskimi a niemieckimi. Poległych żołnierzy pochowano na cmentarzu założonym w południowo-wschodniej części wsi, po prawej stronie drogi Nowy Żmigród-Dukla. W 33 grobach i jednej mogile zbiorowej spoczywają Niemcy, Austriacy i Rosjanie. Cmentarz został zaprojektowany przez Dušana Jurkoviča.
Podczas drugiej wojny światowej Łysa Góra znalazła się na linii krwawych walk 1944 roku. Mieszkańcy wsi zostali wtedy wysiedleni. Wycofujący się pod naporem Rosjan Niemcy podpalili większość znajdujących się w Łysej Górze domów oraz szkołę.
Wieś dzieli się na następujące części:
* Góry Pierwsze
* Góry Drugie
* Góry Trzecie
* Klucz
* Kolonia Łysa Góra
* Łazy
* Turcja
* Za Górą
Atrakcje turystyczne
Na terenie i w okolicy wsi znajdują się:
* Wilcza Kapliczka - powstała w lesie na dawnym szlaku handlowym w miejscu, w którym według lokalnej legendy znaleziono rozszarpane przez wilki ciało kupca
* kapliczki z XVIII i XIX wieku;
* cmentarz wojenny nr 9;
* rezerwat przyrody Łysa Góra (z największym cisem pospolitym w województwie podkarpackim o obwodzie pnia na pierśnicy wynoszącym 170 cm);
* Magurski Park Narodowy.
Piesze szlaki turystyczne
* POL Szlak czerwony.svg Kamień (714 m n.p.m.) – Kąty – Grzywacka Góra (567 m n.p.m.) – Łysa Góra (641 m n.p.m.) – Polana (651 m n.p.m.) – Chyrowa – Pustelnia Św. Jana z Dukli (Główny Szlak Beskidzki)
Źródło : http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81ysa_G%C3%B3ra_%28wojew%C3%B3dztwo_podkarpackie%29
|
