Polski / Polski  English / Angielski  Русский / Rosyjski
E-mail:
Hasło:
» Załóż konto
» Zaloguj podpisem elektronicznym

Gorliczyna



        Gorliczyna – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przeworskim, w gminie Przeworsk, nad rzeką Mleczką. Miejscowość Gorliczyna leży ok. 4 km od Przeworska jadąc w stronę Lublina. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.
 
Historia wsi
 
        Początki miejscowości są datowane na czas nadania praw miejskich dla Przeworska (1393) przez króla Władysława Jagiełłę. W przywileju przeworskiego klasztoru z 1394 roku, wymienione są miejscowości: Swantonowa Wola (Świętoniowa Wola), Studziana (dziś Studzian), Dębowa (dziś Dębów), Rozborza (dziś Rozbórz), Mirocin i Arnultowa Wola (dziś Gorliczyna). Obok Przeworska na obszarach włości przeworskiej zakładano nowe osady, których nazwy nieustalone jeszcze w XIV wieku często zmieniały swoje brzmienie. Gorliczyna nazywała się przedtem Arnul(d)towa Wola od pierwszego założyciela osady nazwana tak ok. 1320 roku. Potem określana jako Klimantowa, ostatecznie przyjęła nazwę „Gorliczyna” (Görlitzdorf). Otrzymała taką nazwę, dlatego iż została założona w miejscu po wypaleniu (wygorleniu) lasów. Dokładnej daty powstania miejscowości nie jesteśmy w stanie ustalić, ale opierając się na powyższych danych można określić, że był to wiek XIII. Nazwa osady Gorliczyna w księgach sądowych Krzemienicy występująca jako Görlitzdorf sugeruje, że ludność tej osady mogła pochodzić lub być związana ze słynnym na Śląsku średniowiecznym ośrodkiem przemysłu włókienniczego Gierlicz (Zgorzelec). Związek ten tłumaczyć można przez silny rozwój przemysłu włókienniczego w Przeworsku w XIV wieku (umiejętności i wysoką techniką produkcyjną przywieźli koloniści z Dolnego Śląska).
 
         W XV wieku rezydujący w Przeworsku podkomorzy przemyski i marszałek koronny Rafał Jarosławski, wzniósł u bram miasta Przeworsk, lecz na terenie wsi Gorliczyna folwark dwór (Podzamcze), a później zamek – rezydencję, czyniąc z osady drugie gospodarcze centrum klucza przeworskiego zwane później starostwem gorliczyńskim lub gorlickim. Spytko i Rafał Jarosławscy otrzymali w 1458 roku Gorliczynę, Gniewczynę, Tryńczę Wolę i Pawłosiów oraz zamek i miasto Jarosław. Później podzielili się między sobą (jako bracia) tak, iż obaj byli spadkobiercami i zarządzali te włości; dochód dzielili w ten sposób, że Rafał użytkował dobra przeworskie a Spytko dobra jarosławskie.
 
          W 1479 roku Rafał z Przeworska, marszałek Królestwa Polskiego w Gorliczynie w obecności plebana oraz sołtysów z Młynisk, Grodziska, Tryńczy oraz wójta z Leżajska zrobił zapis na 25 grzywien rocznego dochodu na rzecz szpitala św. Ducha w Rzeszowie na Podzamczu płaconego przez mieszczan Przeworska na ratuszu rajców, ale gdyby tych dóbr nie wystarczyło to miano je uzupełnić z dochodów dóbr gorliczyńskich i wsi do tego majątku należących. Rafał zmarł ok. roku 1505-1509 i po nim został syn Hieronim z Przeworska, na którego przeszły wszelkie dobra przeworsko–jarosławskie (brak męskiego potomka u Spytka). W 1531 roku Jan Amor, kasztelan krakowski hr. na Tarnowie, wojewoda ruski zapisał połowę swej żonie Zofii córce Szydłowskiego Tarnów i 25 wsi w tym z klucza przeworskiego Mokra Strona, Przeworsko i Gorliczyna. Jan Amos zastawił 11 tys. zł i miasto Przeworsko z wsiami Gorliczyną, Gniewczyną, Grząską i innymi Krzysztofowi i Janowi Kobyleńskim. W 1572 roku Jan Krzysztof z Tarnowa procesuje się z Zofią Odrowążówną (o jej rękę starał się król Zygmunt August) o podział tych dóbr. Po drugim małżeństwie z Janem Kostka weszli w posiadanie części dóbr Tarnowskich. Na zamku w Gorliczynie Zofia spędziła ostatnie lata swego życia do 1590 roku.
 
         W maju 1566 roku na dwór zamku kasztelana Jana Krzysztofa Tarnowskiego przybył Piotr Skarga, który powracał ze Lwowa, gdzie witał nowego arcybiskupa lwowskiego Stanisława Słomowskiego. Piotr Skarga przybył do zamku na specjalne zaproszenie żony Jana Tarnowskiego – Zofii z Odrowążów. Jej życzeniem było, aby jej chory śmiertelnie mąż nawrócił się pod wpływem osoby Piotra Skargi. Całe dzieło nawracania kasztelana powiodło się. Skarga przebywał na zamku do momentu śmierci kasztelana w 1567 roku pełniąc tam funkcję nadwornego kapelana. Wizyta Skargi w Gorliczynie daje dowody na dużą jego sławę (szczególnie nawracając wielu pogan i Żydów). Pobyt w Gorliczynie był bardzo owocny dla samego Skargi. Dzięki temu, że nawrócił się kasztelan Tarnowski wdowa darzyła wielką wdzięcznością Piotra Skargę. Zyskał on później wsparcie u Zofii z Odrowążów przy zakładaniu fundacji kolegium jezuickiego w Jarosławiu.
 
        Ze współczesnej historii wsi trzeba nadmienić powstanie parafii. Jest ona dość młodą parafią, bo powstałą w 1993 roku. W 1989 roku z inicjatywy ks. prał. Adama Ablewicza powstała mała prowizoryczna kaplica a od 1990 z inicjatywy ks. prał. Stanisława Szałankiewicza powstawał kościół parafialny pw. św. Jozefa S. Pelczara (jako pierwszy w diecezji przemyskiej). Kościół został wybudowany w przeciągu 15 miesięcy (05.1991 – 10.1992) i poświęcony przez ks. abpa Ignacego Tokarczuka 25 października 1992 roku. Konsekracji świątyni dokonał ks. abp Józef Michalik 25.10.2003roku. Proboszczem obecnie jest ks. Andrzej Kołodziej.

Źródło:http://pl.wikipedia.org/wiki/Gorliczyna



Opracował:Grzegorz Dereń
przewodnik beskidzki
tel. 510068379




 
Brak komentarzy
Produkcja i Hosting ZETO-RZESZÓW