Gosprzydowa

        Gosprzydowa – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Gnojnik.
 W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.
 
 

Położenie
 
Gosprzydowa położona jest na Pogórzu Karpackim, w obrębie Pogórza Wiśnickiego. Zajmuje pagórkowatą, lesistą okolicę, w odległości 15 km na południe od Brzeska, przy drodze krajowej 75. Prawie przez środek wioski przepływa rzeka Uszwica (prawobrzeżny dopływ Wisły), dzieląc ją na dwie części.
 
Zabytki
 
W środku wsi w sąsiedztwie rzeki stoi niewielki barokowy, drewniany kościół pw. św. Urszuli z Towarzyszkami. Wzniesiony w 1697, w środku widoczne są pozorne sklepienia kolebkowe, a ściany i stropy zdobi figuralna polichromia z 1889. W ołtarzu głównym znajdują się dwa otoczone kultem obrazy Matki Bożej Gosprzydowskiej, z których jeden powstał w 2. poł. XVI w., drugi ok. 1700. O jednym z nich - cudownym, malowanym na płótnie obrazie Najświętszej Maryi Panny, Stanisław Wolski, akademik krakowski napisał wiersz łaciński, drukowany w 1698. Czytamy w nim, że obraz Najświętszej Panny cudownym sposobem płakał, że rozlicznych cudów tu wierni doznają w niebezpieczeństwach życia, że Matka Najświętsza w Gosprzydowej jest najlepszą lekarką na wszystkie choroby i cierpienia. Przez okolicznych mieszkańców jest czczona pod wymownym, choć dzisiaj zapomnianym tytułem "Pocieszycielki umierających". W zwieńczeniu ołtarza widnieje obraz św. Urszuli, osłaniającej płaszczem towarzyszki. Boczne, barokowe ołtarze pochodzą z XVII i XVIII w. Na gotyckiej, kamiennej chrzcielnicy z XV w. widnieje herb Starykoń i ornament z odwróconych lilii. Kościół jest otoczony drewnianym ogrodzeniem z daszkiem gontowym. Poza ogrodzeniem w odległości ok. 20 m na północ od kościoła stoi dwukondygnacyjna drewniana dzwonnica, a kilka metrów dalej organistówka - budynek, w którym od 1877 mieściła się salka szkolna. Odrębny budynek dla potrzeb szkoły wzniesiono w 1910.
 
Domostwa mieszkańców rozrzucone są po okolicznych pagórkach, są usytuowane wzdłuż dróg, w większości asfaltowych.
 
Historia
 
Całą wieś można podzielić na kilka odrębnych przysiółków. Ich nazwy kształtowały się na przestrzeni dziejów i nadal funkcjonują w świadomości i języku mieszkańców.
 
Historia wioski sięga pocz. XIII w. Założył ją, według legendy, niemiecki rycerz Gotfryd. Najstarsza wzmianka o Gosprzydowej pochodzi z 1215. Wtedy to, jak pisał Jan Długosz w Historii Polski, biskup krakowski Wincenty Kadłubek nadał katedrze krakowskiej dziesięcinę snopową na wsiach "około miasteczka Czchowa położonych, a do stołu biskupiego należących". Wśród tych kilkunastu wiosek znalazła się również Gosprzydowa.
 
Nazwa Gosprzydowej pochodzi od nazwiska właściciela: Gotfryda de Volya. Wieś wymieniana bywa w nich pod nazwami: Libertas Gotfridi w "Monumenta Poloniae Vaticana" (Acta Camerae Apostolicae) pod 1325, Długosz wymienia ją jako Gothprzydowa lub Wolya Gotfridi, w dokumentach archiwalnych z 1440 figuruje pod nazwą Gotfrydowa.
 
Przyjmuje się, że w średniowieczu kolejnymi po Gotfrydzie właścicielami Gosprzydowej byli Wielogłowscy herbu Starykoń.
 
Ostatnią właścicielką posiadłości w Gosprzydowej pochodzącą z rodu Wielogłowskich, była Barbara Wielogłowska, która majątek swój sprzedała Janowi Komarowi w 1798, którego rodzina opiekowała się gosprzydowskim kościołem do 1876. W okresie późniejszym właściciele wioski zmieniali się co kilka lat. Ostatnim właścicielem wsi był Zygmunt Grabieński Christiani, który w 1912 rozparcelował obszar dworski pomiędzy mieszkańców wioski.

Źródło: Wikipedia.org