Iwkowa – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Iwkowa.
Położenie miejscowości Iwkowa położona jest w południowej części powiatu brzeskiego, na Pogórzu Wiśnickim. Leży w pięknej kotlinie wzdłuż rzek Bela i Białka. Od północnej strony nad Iwkową wznosi się Pasmo Szpilówki z takimi szczytami, jak: Piekarska Góra (515 m), Szpilówka (512 m), Bukowiec (494 m), od wschodu Mahulec (480 m) i inne wzniesienia nad Jeziorem Czchowskim. Od zachodniej o południowej strony Iwkowa ograniczona jest wzniesieniami Rogozowej (536 m) i Sołtysich Gór (436 m). Od wschodu wieś graniczy z Tropiem a od zachodu z Rajbrotem . 2 km od wsi położony jest zamek Tropsztyn. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Iwkowa. Reforma administracyjna kraju w 1975 r. zlikwidowała powiaty i Iwkowa znalazła się w nowo powstałym województwie tarnowskim. Kolejna reforma administracyjna kraju przywróciła Iwkową do powiatu brzeskiego. Historia
Etymologicznie nazwa wsi wywodzi się od imienia Iwo (Iwon). Iwkowa powstała z połączenia dwóch osad. W 1334 królowa Jadwiga Łokietkowa, wdowa po Władysławie Łokietku, wystawiła przywilej lokacyjny terenom położonym wzdłuż rzeki Bela. Iwkowa w średniowieczu stanowiła część ziemi sądeckiej. Tędy już od czasów przedhistorycznych ciągnął się trakt „Wielka Droga”, zwany również „Starą Drogą”, łączący Polskę z Węgrami, co sprzyjało rozwojowi osadnictwa. Administracyjnie Iwkowa należała do ziemi sądeckiej do upadku Rzeczypospolitej. Pod zaborem austriackim Iwkowa funkcjonuje jako dominium w ramach cyrkułu bocheńskiego. W wyniku reformy administracyjnej z 1867 wieś wchodzi w skład powiatu brzeskiego, w którym pozostaje nieprzerwalnie do 1975. Jeszcze w XIX w. oraz obecnie najpopularnieszym nazwiskiem w Iwkowej było miano Szot, które wywodzi się od bawarskiego Schotte, czyli Szkot. Kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny
Drewniany kościół cmentarny pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny z XV w.; jednonawowy, konstrukcji zrębowej; wnętrze: polichromia figuralna z XVII w., kopia gotyckiego witrażu z I. poł. XV w. Niska wieża konstrukcji słupowej. Nawa i prezbiterium nakryte stromym dachem wielopołaciowym wspartym na gotyckiej więźbie storczykowej. Na ścianach zachowana częściowo późnorenesansowa polichromia z 1619 ze scenami Męki Pańskiej i aniołami oraz apostołami. Dwa portale z XV w prowadzące do nawy., zwieńczone łukami trójlistnymi. W oknie prezbiterium kopia gotyckiego witraża z wizerunkiem Najświętszej Marii Panny. Wyposażenie świątyni z XVII-XVIII w.: – barokowy ołtarz z 1688 – ołtarze boczne z obrazy Ukrzyżowania i św. Antoniego z XVII w. – organy – gotyckie rzeźby grupy Ukrzyżowania na belce tęczowej Na plebanii niewielkie muzeum parafialne, w zbiorach, którego znajduje się m.in. cenna rzeźba św. Doroty z końca XV w. W kościele pw. Nawiedzenia NMP w Iwkowej witraże Madonny z Dzieciątkiem fundacji Wierzbięty z Branic . Muzeum parafialne im. Ks. Jana Piechoty Muzeum pariafialne ks. Jana Piechoty zawiera unikatowe zbiory sztuki ludowej minionego okresu, które przez długi czas gromadził proboszcz parafii ks. Jan Piechota. Jest to filia Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie. Zebrane w nim zbory świadczą dzisiaj o starodawności miejscowego kultu i biegłości w sztuce artystów ludowych. Obok świętych figurek, które niegdyś wypełniały ołtarzyki kapliczek, ramiona krzyży możemy zobaczyć także modlitewniki, stare fotografie prezentujące miejscowe wydarzenia i ludzi z tamtych czasów. Dodatkową atrakcją są gospodarskie sprzęty: sochy, pługi i szereg archaicznych już narzędzi, których przeznaczenia nieraz trudno dociec, a będących dla naszych dziadów przedmiotem codziennej pracy. Inne zabytki Pustelnia św. Urbana – kaplica na północnych stokach góry Bukowiec, postawiona w miejscu, gdzie dawniej podobno znajdowała się pustelnia Urbana. Obok kaplicy źródło św. Urbana Kapliczka z 2. poł. XVIII w. mająca ściany pokryte płaskorzeźbami Figurki przydrożne
Źródło: Wikipedia.org
|