Czudec

Wieś gminna (dawniej miasteczko lokowane w XV w.) w Polsce  położona w województwie podkarpackim, w powiecie strzyżowskim, w gminie Czudec przy drodze wojewódzkiej nr 988. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego. Miasteczko położone na skraju Pogórza Strzyżowskiego, posiada duże walory krajobrazowe. Na miejscu baza hotelowa.

Szerokość geograficzna 4956\'44.6''N

Długość geograficzna 2150\'6.6''E

Historia

W 1185 roku komes Mikołaj Bogoria z Bogorii koło Sandomierza przekazał kilka wsi ze swych dóbr na uposażenie klasztoru Cystersów w Koprzywnicy. W 1264 roku spotkali się w Tarnowie: książę Rusi Halickiej Daniel Halicki z księciem polskim Bolesławem Wstydliwym i wspólnie dokonali rozgraniczeń księstw. Granica miała przebiegać między Rzeszowem, a Czudcem.

Legat papieski, biskup firmański Filip w 1279 r. w Budzie na Węgrzech potwierdził opatowi klasztoru Cystersów w Koprzywnicy prawo do pobierania dziesięciny między innymi z Czudca i Strzyżowa.19 stycznia 1354 r. Kazimierz Wielki nadał Janowi Pakosławowi ze Strożyska – miasto Rzeszów z okolicą po Dąbrowę na północy, Czudec na zachodzie i wieś Leżajsk na wschodzie. W 1427 r. król Władysław Jagiełło nadał Czudcowi prawa miejskie. W XV wieku ówczesny dziedzic Czudca, Mikołaj Strzyżowski, wybudował z zachodniej strony rynku, drugi kościół p.w. św. Zofii (obecne sanktuarium).2 sierpnia 1944 zajęty przez wojska radzieckie.

Zabytki

• Barokowy kościół parafialny pw. Świętej Trójcy, wybudowany w latach 1721-1735 z części rozebranych murów zamku we wsi Przedmieście Czudeckie, na miejscu drewnianej świątyni pw. św. Zofii z fundacji ówczesnego właściciela, Józefa Grabińskiego.
• Murowana kaplica pw. św. Marcina, według tradycji wybudowana na miejscu pierwotnego kościoła parafialnego pod tym samym wezwaniem w 1692 r. (ostatnio odremontowana w 2004 staraniem samorządu gminy i parafii).
• Zespół dworsko-parkowy ze starym dworem z XVII w. zwanym Lamusem i nowszym z XVIII w. rozbudowanym w końcu XIX w. Obecnie w posiadaniu Zespołu Szkół.
• Zespół dworski położony w części dawnej wsi o nazwie Nowa Wieś Czudecka włączonej do Czudca po 1988. Zniszczony dwór uzyskał dawną świetność dzięki pracom remontowym nowego właściciela.
• Zespół drewnianej zabudowy mieszkalnej (w całości zachowana północna pierzeja rynku).
• Zamek na górze zamkowej (ruiny zamku częściowo odsłonięte i zrekonstruowane).
   

Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Czudec